مقدمه

برخلاف باور عمومی که عمیق‌ترین نقطه خلیج فارس را ۹۳ متر می‌دانند، در واقع عمق‌های بسیار بیشتری در این پهنه آبی وجود دارد. بیش از ده نقطه در خلیج فارس شناسایی شده‌اند که عمق آن‌ها بیش از ۱۰۰ متر است. در این مقاله، به صورت مستند به بررسی این نقاط می‌پردازیم؛ ابتدا عمق‌هایی بالاتر از ۹۳ متر را معرفی کرده و سپس به سراغ عمیق‌ترین نقطه خلیج فارس می‌رویم، پس عمیق‌ترین نقطه خلیج فارس ۹۳ متر نیست!

اگر همین امروز در گوگل یا ویکی‌پدیا جستجو کنید، باز هم عدد ۹۳ متر را خواهید دید. اما بنده، امیرهایـا، موفق شده‌ام نقاطی بسیار عمیق‌تر از ۱۰۰ متر را در خلیج فارس کشف کنم. مختصات GPS این نقاط را نیز برای بررسی دقیق در اختیار شما قرار می‌دهم.

از آبادان تا کیش: اولین نقطه بالای ۱۰۰ متر

حرکت را از غربی‌ترین نقطه خلیج فارس، یعنی شهر آبادان، آغاز می‌کنیم. پس از عبور از خارک، خارکو، فارسی، لاوان، شیتوار و هندورابی، عمق‌ها کمتر از ۸۹ متر هستند.
اما در جنوب جزیره کیش، اولین نقطه بالای ۱۰۰ متر دیده می‌شود:

• عمق: ۱۰۱ متر

• فاصله از ساحل: ۳۳ کیلومتر

• ابعاد چاله: حدود ۲ کیلومتر عرض

• مختصات: 26° 11.624′ N — 54° 03.867′ E

توضیح تصویر ۱ – نقاط ثبت‌شده با عمق بیش از ۱۰۰ متر در خلیج فارس:

1. جزیره کیش

2. سرزمین اصلی (ایران)

3. جزیره فارور بزرگ

4. نقطه عمیق ۱۰۱ متری

5. نقطه عمیق ۱۰۳ متری

6. منطقه عمیق ۱۰۸ تا ۱۱۲ متری

منطقه عمیق بین کیش و فارور

با حرکت حدود ۵ کیلومتر به شرق این نقطه، به منطقه‌ای خطی و وسیع به طول تقریبی ۳۰ کیلومتر می‌رسیم که عمق آن بین ۹۹ تا ۱۱۲ متر است. این منطقه دقیقاً بین کیش، فارور بزرگ و فارور کوچک قرار دارد.

• نقطه ۱۰۳ متری: 26° 10.522′ N — 54° 11.266′ E

• مرکز منطقه ۱۱۰–۱۱۲ متر: 26° 11.881′ N — 54° 23.699′ E

• شرقی‌ترین نقطه ۱۰۴ متری: 26° 12.337′ N — 54° 26.435′ E

کشف عمق‌های بالای ۱۰۰ متر در اطراف تنب‌ها

در اطراف جزایر تنب بزرگ و تنب کوچک، نقاط عمیق زیادی شناسایی شده‌اند که عمق آن‌ها بین ۲۰ تا ۱۱۲ متر متغیر است.

• جنوب‌غرب تنب کوچک: چاله‌ای به طول نیم کیلومتر با عمق ۱۰۰ تا ۱۰۹ متر

• بین دو جزیره: چند نقطه بالای ۱۰۰ متر متصل به‌وسیله رگه‌های زیرآبی

• شمال تنب بزرگ: افزایش عمق از ۵۰ متر به بیش از ۱۱۲ متر با ساختار کوه‌های زیرآبی

عمیق‌ترین نقطه خلیج فارس: چاله ۱78 متری

در فاصله ۱۵ کیلومتری جنوب جزیره تنب بزرگ، کوچک‌ترین و عمیق‌ترین چاله خلیج فارس قرار دارد:

• عمق: ۱۷0 تا ۱78 متر

• طول: حدود ۲۰۰ متر ولی تا شعاع چند کیلومتری بیشتر نقاط شیب عمق بالای 100 کتر دارند

• مختصات دقیق: 26°07.227′ N — 55°18.956′ E

• روش کشف: غواصی آزاد، سونار و نقشه‌برداری دریایی

• نام محلی: نیوه «سوراخ»

• پیشینه: محل صید سنتی ماهی هامور سمان با روش خیه، پیش از اندازه‌گیری دقیق عمق

اطراف این چاله با کوه‌های عظیم زیرآبی احاطه شده و در شعاع چند کیلومتری آن، ده‌ها نقطه بالای ۱۰۰ متر وجود دارد.

توضیح تصویر ۲ – موقعیت نقاط عمیق و مسیرهای دریایی در خلیج فارس:

1. خط ورودی کشتی‌های نفتکش و تجاری به خلیج فارس

2. سه نقطه عمیق بالای ۱۰۰ متر با شیب‌های اطراف از  عمق ۳۰ تا ۱۱۲ متر

3. جزیره تنب کوچک 13 کیلومتری غرب تنب بزرگ

4. جزیره تنب بزرگ «در ۳۰ کیلومتری جنوب‌غربی‌ترین نقطه جزیره پشت (باسعیدو)»

5. نقطه عمیق با نام محلی "نیوه وسطی" با عمق ۱۰۴ متر

6. نقطه عمیق ۱۱۲ متری در ۲ کیلومتری جنوب تنب کوچک

7. خط خروجی کشتی‌های نفتکش و تجاری از خلیج فارس

8. نقطه ۱۲۰ متری در جنوب جزیره تنب بزرگ

9. عمیق‌ترین نقطه و چاله خلیج فارس با عمق ۱۷۸ متر که اطراف آن دارای بیشترین اعماق بالای ۱۰۰ متر است

عمیق‌ترین نقطه خلیج فارس  عمق ۱۷۸ متر است

بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که برخلاف داده‌های قدیمی و نادرست موجود در ویکی‌پدیا و گوگل، خلیج فارس نقاط متعددی با عمق بیش از ۱۰۰ متر دارد و عمیق‌ترین نقطه خلیج فارس ۱78 متر است که برای نخستین بار توسط امیرهایـا کشف و ثبت شده است. این اطلاعات اکنون به عنوان مرجع معتبر، برای پژوهش‌های آتی در دسترس علاقه‌مندان و محققان قرار دارد.