🐟 کدام روش، سالم‌ترین روش صید در دنیا است؟

صید ماهی از گذشته تا امروز یکی از مهم‌ترین روش‌های تأمین غذا برای انسان بوده است. اما با پیشرفت تکنولوژی، بسیاری از روش‌های صید باعث تخریب محیط‌زیست دریایی، نابودی مرجان‌ها و کاهش جمعیت گونه‌های مهم شده‌اند. در میان تمام روش‌های صید در دنیا، فقط یک روش است که هم اخلاقی است، هم پایدار، و هم سالم‌ترین گوشت را به ما می‌دهد: صید با نیزه یا اسپیر فیشینگ (Spear Fishing).

🎯 صید با نیزه (Spear Fishing) – دقیق، انتخابی و بدون تخریب

تعریف

صید با نیزه یعنی ماهیگیر، با استفاده از نیزه مخصوص (Spear Gun یا Pole Spear) زیر آب، به‌صورت فری‌دایو یا غواصی با حبس نفس، مستقیماً ماهی هدف را انتخاب و شکار می‌کند. در این روش خبری از تور، قلاب یا تجهیزات سوختی نیست — فقط انسان و دریا.

شرایط صحیح

صید با نیزه فقط زمانی سالم و اخلاقی است که با حبس نفس (Freediving) انجام شود، نه با سیلندر هوا (اسکوبا). چون وقتی غواص با هوای فشرده پایین می‌رود، زمان و عمق بیشتری پیدا می‌کند و می‌تواند به جمعیت ماهی‌های کف زی و برخی گونه های میان زی و مفید ثل کفشک و هامور، فشار وارد کند، اما فری‌دایور با اینکه  فقط چند دقیقه زمان دارد به مسافت بسیار بیشتری مسلط است چرا که میتواند با جریان آب حرکت کند و ماهی های مهاجر راانتخاب و صید کند و به ماهی های بزرگتر و سطح زی و میان زی  دسترسی بیشتری داشته باشد (مثل شیر، باراکودا، گیش ماهیان)  و همین باعث می‌شود صید طبیعی و متعادل باقی بماند.

مزایا

1. انتخاب‌پذیری صددرصد:
   صیاد فقط ماهی‌ای را می‌زند که می‌بیند و مطمئن است بالغ و خوراکی است. هیچ موجودی به‌صورت تصادفی آسیب نمی‌بیند.

2. هیچ آسیبی به محیط زیست:
   نه توری در کار است، نه کف دریا تخریب می‌شود، نه مرجان‌ها شکسته می‌شوند.

3. هیچ تلفات جانبی:
   در روش‌های صنعتی، هزاران ماهی غیرهدف و حیوان دریایی دیگر (مثل لاک‌پشت و کوسه) کشته می‌شوند. در اسپیر فیشینگ، تنها هدف صید می‌شود.

4. سالم‌ترین گوشت ماهی:
   چون ماهی در همان لحظه و به سرعت شکار می‌شود، هیچ استرسی نمی‌کشد و گوشتش از نظر طعم و کیفیت، در بالاترین سطح است، چون هم تقلای کمتری میکند در نتیجه اسید لاکتیک کمتر و گوشت نرم و لذیذ تری دارد و هم خون بیشتری از دست میدهد در نتیجه گوشت سفید تر با اسید اوریک کمتری دارد.

5. پایداری و بدون محدودیت:
   در بسیاری از کشورها (مثل استرالیا، نیوزیلند، فیلیپین، یونان و ایران)، صید با نیزه به دلیل پایدار بودن، تنها روش صیدی است که هیچ محدودیت تجاری یا زیست‌محیطی ندارد.

نتیجه‌ی این بخش

صید با نیزه، تنها روش صید در دنیاست که در آن هیچ ماهی نابالغ، ماهی غیر شیلاتی (مثل لاک پشت و سفره ماهی)  یا گونه‌ی در خطر انقراض صید نمی‌شود. صیاد در این روش، خودش “چشم طبیعت” است.

🎣 صید با قلاب (Hook & Line)

صید با قلاب یکی از روش‌های سنتی و نسبتاً سالم صید است. در این روش، قلابی با طعمه به نخ ماهیگیری وصل می‌شود و می‌تواند به‌صورت دستی، یا با قایق انجام شود.

مزایا

• تا حد زیادی انتخابی است (با انتخاب نوع قلاب و طعمه).

• به بستر دریا آسیب نمی‌زند.

• برای صیادان کوچک‌مقیاس و تفریحی بسیار مناسب است.

معایب

• اگر کنترل نشود، ممکن است به گونه‌های نابالغ آسیب بزند.

• در صید تجاری (Longline Fishing)، صدها قلاب در دریا پخش می‌شوند و گاهی دلفین‌ها، کوسه‌ها یا پرندگان دریایی به‌طور ناخواسته گیر می‌کنند.

• ماهی در اثر گیر کردن طولانی ممکن است آسیب ببیند یا قبل از جمع‌آوری بمیرد.

🕸️ صید با تور (Net Fishing)

صید با تور شامل چند نوع اصلی است: تور گوشگیر (Gill Net)، تور حلقه‌ای (Purse Seine)، و تور ترال (Trawl Net).

۱. تور گوشگیر (Gill Net)

در این روش، تور در مسیر حرکت ماهی‌ها قرار می‌گیرد و ماهی‌ها از ناحیه‌ی سر در آن گیر می‌کنند.

• مزیت: ساده و کارآمد برای ماهیگیران کوچک.

• عیب بزرگ: گونه‌های غیرهدف و حتی لاک‌پشت‌ها و پستانداران دریایی در آن گیر می‌افتند و تلف می‌شوند.

۲. تور حلقه‌ای (Purse Seine)

تور به شکل دایره دور یک گله‌ی ماهی انداخته می‌شود و از پایین جمع می‌شود.

• مزیت: صید زیاد در زمان کم.

• عیب: اگر اشتباه تشخیص داده شود، کل جمعیت یک گونه‌ی نابالغ نابود می‌شود.

۳. ترال (Trawling)

یکی از مخرب‌ترین روش‌هاست. تورهای بزرگ روی کف دریا کشیده می‌شوند و هر چیزی در مسیر را جارو می‌کنند.

• عیب اصلی: نابودی کامل زیستگاه کف دریا، صخره‌های مرجانی و موجودات غیرهدف.

• حتی بعد از چند سال، آن ناحیه از دریا ممکن است دیگر به حالت طبیعی برنگردد.

🪺 گرگور (Trap / Cage Fishing)

گرگور یا تله‌ی ماهی، قفس‌های فلزی یا پلاستیکی هستند که با طعمه پر می‌شوند.

• مزیت: اگر درست استفاده شود، صید انتخابی دارد و آسیب کمی به محیط می‌زند.

• عیب: اگر بیش از حد نصب شود یا در مناطق مرجانی استفاده شود، باعث تخریب کف دریا و گیاهان دریایی می‌شود.

• گاهی ماهی‌های درون گرگور بر اثر استرس یا کمبود اکسیژن تلف می‌شوند.

💣 روش‌های غیرقانونی و مخرب

1. صید با دینامیت یا مواد منفجره:
   نابودی کامل زیستگاه، مرجان، تخم و لارو.

2. صید با سم یا سیانید:
   از بین رفتن کل اکوسیستم اطراف و آلوده شدن زنجیره‌ی غذایی.

3. تورهای سایز نامناسب یا غیرمجاز:
   صید ماهیان نابالغ و کاهش شدید ذخایر شیلاتی.

کدام روش سالم ترین  است؟

با توجه به بررسی تمام روش‌های صید، تنها روشی که:

• هیچ آسیبی به محیط‌زیست وارد نمی‌کند،

• هیچ تلفات جانبی ندارد،

• صید کاملاً انتخابی دارد،

• و سالم‌ترین نوع گوشت را تولید می‌کند،

روش صید با نیزه (Spearfishing) در حالت فری‌دایو یا غواصی با حبس نفس است.

بنابراین سالم‌ترین روش صید در دنیا، صید با نیزه (اسپیر فیشینگ) است.
این روش نمادی از احترام به دریا، شناخت طبیعت و مسئولیت انسانی در برابر منابع غذایی آینده است ولی صید اصولی این روش نیاز به آموزش وتمرین دارد چرا که علاوه بر سالم ترین روش، سخت ترین روش صید در دنیا نیز صید با نیزه است.

🔹 تاریخچه کوتاه روش‌های صید

1. صید با نیزه (Spearfishing / Freediving)

   • قدیمی‌ترین روش صید در دنیا.

   • از دوران انسان‌های غارنشین با نیزه‌های سنگی و چوبی شروع شد.

   • در فرهنگ‌های ساحلی ژاپن، پاسیفیک و مدیترانه هنوز به‌صورت فری‌دایو سنتی استفاده می‌شود.

2. صید با قلاب و نخ (Hook & Line)

   • قدمت باستانی دارد، ساده و فردی.

   • در مصر باستان و یونان باستان مردم با چوب ماهیگیری و قلاب ماهی می‌گرفتند.

   • هنوز هم محبوب‌ترین روش تفریحی و کوچک‌مقیاس است.

3. تور و قفس (Net & Trap Fishing)

   • در هزاران سال قبل، تورهای ساده با طناب و چوب ساخته می‌شدند.

   • گیل‌نت، تور حلقه‌ای و قفس‌ها به مرور برای افزایش صید و کنترل گونه‌ها توسعه یافتند.

4. ترال کف (Bottom Trawling)

   • روش مدرن صنعتی، مربوط به قرن ۱۹ و ۲۰.

   • کشیدن تورهای بزرگ روی کف دریا، باعث افزایش حجم صید اما تخریب شدید زیستگاه شد.

5. روش‌های صنعتی دیگر (Longline, Drift Net)

   • از اواخر قرن ۲۰ برای صید تجاری زیاد استفاده شد.

   • صید انبوه و تلفات جانبی زیاد دارد، پایداری محیط زیست را کاهش می‌دهد.

---

💡 جمع‌بندی

قدیمی‌ترین و پایدارترین روش صید: صید با نیزه و فری‌دایو
روش‌های صنعتی مدرن حجم صید بالا دارند اما آسیب زیادی به محیط‌زیست می‌زنند.